พัฒนาการมนุษย์
1.การเปลี่ยนแปลงทางขนาด
การเปลี่ยนแปลงชนิดนี้จะเห็นได้ชัด คือทางด้านร่างกายและทางด้านสติปัญญา เด็กจะค่อย ๆ สูงขึ้น มีน้ำหนักมากขึ้น รูปร่างขยายใหญ่ขึ้น อวัยวะภายใน เช่นหัวใจ ลำไส้ กระเพาะอาหาและปอด ก็ขยายใหญ่ขึ้นสอดคล้องกับความต้องการของร่างกายที่เพิ่มขึ้น ส่วนพัฒนาการทางด้านสติปัญญาก็เพิ่มมากขึ้น ทั้งความจำ ความสามารถรับรู้ ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และการใช้เหตุผล
2.การเปลี่ยนแปลงทางด้านสัดส่วน
สัดส่วนของเด็กกับผู้ใหญ่นั้นแตกต่างกันมาก โดยรูปร่างของเด็กไม่เหมือนกับผู้ใหญ่ที่ย่อลงมา ขนาดของศรีษะเมื่อแรกเกิดจะเป็น 1 / 4 ของความยาวของหัวจรดเท้า แต่ขนาดศรีษะของผู้ใหญ่จะเป็น 1 / 8 ของความยาวของหัวจรดเท้า เมื่ออายุประมาณ 13 ปี สัดส่วนต่าง ๆ ของร่างกายจะมีขนาดใกล้เคียงกับผู้ใหญ่
3.ลักษณะเดิมหายไป
เป็นการเปลี่ยนแปลงในขณะที่เด็กเจริญเติบโตขึ้น ลักษณะที่มีอยู่เดิมจะหายไป เช่น ฟันน้ำนม ขนอ่อน ผมไฟ หรือการพูดจาจะชัดเจนขึ้น เคยคืบคลานก็จะเปลี่ยนไปยืนเดิน และวิ่งในที่สุด
4.มีลักษณะใหม่ ๆ เกิดขึ้น
บางอย่างมีผลมาจากวุฒิภาวะทางด้านร่างกายจะเห็นได้ชัด เช่น ฟันแท้ขึ้นแทนฟันน้ำนม การมีขนเกิดขึ้นตามอวัยวะเพศและรักแร้ของวัยรุ่น การมีหนวดเครา และเกิดหลั่งอสุจิในชาย การมีทรวดทรงและประจำเดือนในผู้หญิง การปรับปรุงบุคลิกภาพใหม่ ๆ การศึกษาหาความรู้
ลักษณะของการพัฒนาการ
1.พัฒนาการเป็นไปตามแบบฉบับของมันเอง ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือสัตว์จะมีพัฒนาการเป็นของตนเอง โดยจะไม่เหมือนกันและมีแบบแผนการพัฒนาคล้ายกัน เช่น เด็กทุกคนสามารถคว่ำได้ก่อนคลาน ยืนได้ก่อนเดิน
2.พัฒนาการไม่ว่าจะเป็นด้านใดก็ตาม จะเริ่มจากส่วนใหญ่ได้ก่อนส่วนย่อย ส่วนบนไปสู่ส่วนล่าง และจากส่วนกลางไปสู่ส่วนข้างที่ไกลตัวออกไป เช่น เด็กสามารถขยับแขนขาได้ก่อนนิ้ว สามารถมองเห็นของใหญ่ได้ก่อนของเล็ก ศรีษะของเด็กจะเจริญเติบโตเร็วกว่าส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย
3.พัฒนาการทั้งหลายเป็นสิ่งที่ต่อเนื่องกันไป โดยพัฒนาการทุกขั้นดำเนินการมาตั้งแต่อดีตและดำเนินการมาเรื่อย ๆ ต่อไปอีก เช่น ฟันของเด็กที่งอกเมื่ออายุ 6 เดือน นั้น มีพัฒนาการตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดาแล้ว
4.อัตราพัฒนาการของเด็กแต่ละคนอาจแตกต่างกันไปได้ เนื่องจากธรมชาติได้สร้างเด็กแต่ละคนให้มีลักษณะต่าง ๆ กัน บางคนเจริญเติบโตช้า บางคนเจริญเติบโตเร็ว ถือว่าไม่ใช่เรื่องน่าวิตกแต่อย่างใด
5.อัตราพัฒนาส่วนต่าง ๆ ของร่างกายแตกต่างกัน โดยส่วนต่าง ๆ ของร่างกายมิได้เจริญเติบโตด้วยอัตราเร็วเท่ากันหมด บางส่วนอาจเจริญเร็วกว่าบางส่วน เช่น ขนาดสมองจะเจริญเร็วอย่างถึงที่สุดเมื่อประมาณอายุ 6 - 8 ปี ส่วนมือ เท้า จมูก จะเจริญสูงสุดเมื่อเข้าสู่วัยแรกรุ่น หัวใจ ปอด ตับ และระบบย่อยอาหารจะเจริญอย่างรวดเร็วในระยะวัยรุ่น สำหรับความคิดสร้างสรรค์จะเจริญได้เร็วในวัยเด็กและถึงสูงสุดเมือ่ย่างเข้าสู่วันหนุ่มสาว
6.พัฒนาการของคุณสมบัติต่าง ๆ มักจะสัมพันธ์กัน เช่น เด็กเฉลียวฉลาดร่างกายสมบูรณ์ มักเรียนหนังสือได้ดีสามารถปรับตัวเข้ากับสังคมได้ง่าย ส่วนเด็กที่มีสติปัญญาที่ไม่ค่อยดีนักหรือเด็กที่มีสุขภาพที่ไม่สมบูรณ์ มักเรียนหนังสือไม่เก่งและยังปรับตัวเข้ากับสังคมได้ไม่ดีอีกด้วย แต่บางกรณีเด็กที่สุขภาพไม่ดี ไม่ได้เล่นกีฬาและสังคมกับเพื่อนฝูง แต่มุ่งมั่นสนใจเรียน ทำให้เรียนเก่งได้เหมือนกัน
7.พัฒนาการของเด็กอาจทำนายได้ เนื่องจากอัตราพัฒนาการของเด็กที่ปกติ ส่วนใหญ่มักคงที่ เราจึงพอที่จะทำนายได้ว่า จะมีพฤติกรรมใดเกิดขึ้นเวลาใด เช่น เด็กมักพูดได้เมื่ออายุ 16 เดือนและเริ่มเดินได้เมื่ออายุ 14 เดือน
8.พฤติกรรมบางชนิด ผู้ใหญ่อาจถือว่าเป็นพฤติกรรมที่เป็นปัญหา แต่แท้ที่จริงแล้วเป็นพฤติกรรมที่ปกติของเด็ก ซึ่งเป็นไปตามลักษณะของการพัฒนาการนั่นเอง เช่น เด็กอายุ 3 ปี จะมีพฤติกรรมที่ไม่สมดุลกัน เช่น กลัวตกจากที่สูง ชอบกัดเล็บ มีอารมร์ไม่มั่นคงต้องการให้มีคนคอยสนใจ พฤติกรรมดังกล่าวจะหายไปเมื่ออายุมากขึ้น
เกณฑ์มาตรฐานการเจริญเติบโตและพัฒนาการในแต่ละวัย
การเจริญเติบโตของร่างกาย
การเจริญเติบโตของมนุษย์
พืชและสัตว์มีการเจริญเติบโต ตัวเราก็มีการเจริญเติบโตเช่นเดียวกับต้นพืช เมื่อก่อนเราตัวเล็ก เดี๋ยวนี้เราตัวโตขึ้น ที่เราตัวโตขึ้น เพราะเราได้กินอาหารทุกวัน อาหารที่เหมาะสม และช่วยให้เด็กๆ อย่างพวกเราเจริญเติบโตได้ดีชนิดหนึ่ง คือ นม
การรับประทานอาหารที่ดีมีประโยชน์ จะช่วยให้ร่างกายของเราเจริญเติบโตและแข็งแรง สิ่งที่แสดงให้เห็นว่าร่างกายของเรามีการเจริญเติบโต คือ การมีน้ำหนักและส่วนสูงเพิ่มขึ้น ความสูงของร่างกายคนเรา จะเพิ่มขึ้นอย่างพอเหมาะกับน้ำหนักตัวเรา เด็กผู้หญิงจะมีส่วนสูงเต็มที่เมื่อมีอายุระหว่าง 14-15 ปี หลังจากนั้นก็จะสูงเพิ่มขึ้นอีกเล็กน้อย ส่วยเด็กผู้ชายส่วนสูงจะเพิ่มขึ้นที่เมื่ออายุระหว่าง 17-18 ปี หลังจากนั้นส่วนสูงจะเพิ่มขึ้นอีกเล็กน้อย
การเจริญเติบโตของร่างกายในวัยต่างๆ ร่างกายคนเรา มีการเจริญเติบโตจากวัยทารกสู่วัยเด็ก วัยรุ่น และวัยผู้ใหญ่ ซึ่งในแต่ละวัยขนาดของร่างกายจะมีการเปลี่ยนแปลงแตกต่างกันไป
การเจริญเติบโตทางร่างกายของคนเรา สังเกตได้จากสิ่งต่อไปนี้
การเจริญเติบโตทางร่างกายของคนเรา สังเกตได้จากสิ่งต่อไปนี้
-น้ำหนัก
-ส่วนสูง
-ความยาวของลำตัว
-ความยาวของช่วงแขนเมื่อกางเต็มที่
-ความยาวของเส้นรอบวงศีรษะ
-ความยาวของเส้นรอบอก
-การขึ้นของฟันแท้
เด็กวัยทารกหรือเด็กวัยแรกเกิด
เด็กวัยแรกเกิดจะมีอายุอยู่ในช่วงตั้งแต่แรกเกิดจนถึงสามปี จะมีการเจริญเติบโตโดยมีสัดส่วนของศีรษะต่อลำตัวเป็น 1 ต่อ 4
เด็กก่อนวัยเรียน
ในวัยนี้จะมีอายุอยู่ในช่วง 3-6 ปี รูปร่างและสัดส่วนของเด็กจะเปลี่ยนไปจากวัยแรกเกิด ดังนี้
รูปร่างค่อยๆ ยืดตัวออกใบหน้าและศีรษะเล็กลงเมื่อเทียบกับลำตัว มือและเท้าใหญ่และแข็งแรง อกและไหล่ขยายกว้างขึ้น แต่หน้าท้องแฟบลง
เด็กวัยเรียน
เด็กในวัยเรียนอายุระหว่าง 6-12 ปี จะมีการเจริญเติบโต ดังนี้
น้ำหนักโดยเฉลี่ยจะเพิ่มขึ้นประมาณ 2-3 กิโลกรัมต่อปี ส่วนสูงเพิ่มประมาณ 4-5 เซนติเมตรต่อปี ฟันน้ำนมจะเริ่มหักเมื่ออายุประมาณ 6 ปี และจะมีฟันแท้ขึ้นมาแทนที่
เกณฑ์มาตรฐานการเจริญเติบโตและพัฒนาการในแต่ละวัย
เมื่อคนเราเจริญเติบโต จะมีการพัฒนาทั้งร่างกาย จิตใจ และอารมณ์ เติบโตตามมาด้วย คนเราต้องรู้จัก รักษาสมดุลของร่างกายเพื่อให้มีสุขภาพที่ดี ผลของการเจริญเติบโตที่เห็นได้ชัดเจน คือ การเจริญเติบ โตทางด้านร่างกายทั้งน้ำหนักและส่วนสูง เราควรรู้จักรักษาสุขภาพของตนเอง โดยเปรียบเทียบน้ำหนัก เกณฑ์มาตรฐานได้ถูกต้อง
ตารางที่ 1 ตารางเปรียบเทียบส่วนสูงมาตรฐานของเด็กและเยาวชนไทยใน พ.ศ.2534 ซึ่งกรมอนามัย คาดหวังไว้
อายุ(ปี)
|
ชาย (ส่วนสูงไม่น้อยกว่า)เซนติเมตร
|
หญิง (ส่วนสูงไม่น้อยกว่า)เซนติเมตร
|
5
|
109.0
|
108.3
|
6
|
114.6
|
114.0
|
7
|
119.6
|
119.3
|
8
|
124.6
|
124.6
|
9
|
129.4
|
129.6
|
10
|
134.2
|
135.5
|
11
|
139.2
|
142.6
|
12
|
145.8
|
149.6
|
13
|
153.8
|
153.5
|
14
|
160.5
|
155.8
|
15
|
164.8
|
157.3
|
16
|
167.7
|
157.5
|
17
|
168.8
|
157.6
|
18
|
169.4
|
157.6
|
19
|
169.5
|
157.6
|
20
|
169.6
|
157.7
|
แหล่งที่มา : กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2534
พัฒนาการเด็ก 1ขวบ 8 เดือน-6ขวบ
ร่างกายมนุษย์
พัฒนาการเด็ก 1ขวบ 8 เดือน-6ขวบ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น